"Chet Baker is een goed medicijn"

In Enschede, Utrecht en Spijkenisse duiken we samen met trompettist Ruud Breuls in de muziek van de Amerikaanse Chet Baker. De jazzmuzikant werd geroemd om zijn melancholieke en ronde toon, zowel in zijn zang als in zijn trompetspel: ‘hij zingt zoals hij speelt'. Fluweelzacht en breekbaar. Tijdens deze concerten worden de parels uit zijn oeuvre uitgelicht en wordt er specifiek gekeken naar zijn bijzondere band met Nederland samen met het Nederlands Jazz Archief. Aan Ruud Breuls de taak om de partijen van Chet Baker te spelen. En dat is niet gemakkelijk, aldus Breuls. “De lichtheid van zijn spel is moeilijk na te spelen, het is heel geraffineerd.”

Chet Baker brak door in 1955 en werd destijds ook wel de ‘James Dean of Jazz’ genoemd. Een zeven maanden durende tournee door Europa volgde, onder andere langs het Concertgebouw. Baker kampte echter met een heftige heroïneverslaving die een grote impact op zijn leven en muziek had. In de jaren die volgden belandt hij regelmatig in de gevangenis. Vanaf de jaren 70 verschijnt Baker weer vaker op de podia en in 1978 is hij veel in Europa te vinden. In de jaren 80 woont Chet boven een Amsterdams café in ruil voor optredens. Op een vroege ochtend in 1988 werd hij hier levenloos op straat gevonden. Hij bleek uit een raam te zijn gevallen en overleed. Er is, naast de gedenksteen op de bewuste plek, gelukkig nog iets bewaard gebleven van zijn tijd in Nederland: Edwin Rutten ontving in 1979 de jazzmuzikant voor een sessie in het programma ‘Nine O’clock Jazz’. De audio-opnamen van deze sessie werden recentelijk door het Nederlands Jazz Archief teruggevonden en onlangs uitgebracht als het album ‘Blue Room’.

Trompettis Ruud Breuls is solist tijdens het concert in Enschede en heeft veel geleerd van Chet: “Met name zijn lyrische spel. Zijn behandeling van de muziek is zacht. Hij kon heel virtuoos spelen maar het was altijd intiem en had iets fragiels. Juist dat breekbare is wat mensen raakt. Het is een bepaalde natuurlijkheid van spelen. Het spelen van Baker is voor mij een moment van intimiteit en schoonheid. Met name in de overkill van prikkels in de maatschappij tegenwoordig is Chet Baker een goed medicijn.”

Chet wordt niet beschouwd als de meest technische trompettist, maar volgens Breuls is dat juist wat hem zo goed maakt. “Je hebt een verschil tussen trompettist zijn en muzikant zijn. Soms gaat dat samen, maar soms ook niet. Vaak hoor je aan trompettisten dat ze met techniek bezig zijn. Bij Chet heb je dat nooit. Hij benaderde alles vanuit wat hij hoorde in plaats van wat hij wist over de muziek. En dat zorgt voor een hele mooie balans, ook al is niet alles perfect of technisch correct..” Maar Baker’s fragiliteit is niet makkelijk te vertalen, benadrukt Breuls: “Het is ongelofelijk moeilijk om tegelijkertijd lyrisch maar ook harmonisch te spelen. Het is echt heel licht spelen, Chet gaat als een antilope door de akkoorden heen.”

Ruud werd eerder al gevraagd om de trompetpartijen in te spelen voor de Nederlandse film noir 'My Foolish Heart' over de laatste dagen van Chet in Amsterdam. "Ik ging zitten, had een akkoordenschema en speelde de film op de beweging van de acteurs in. Alles wat je in de film hoort is dus live ingespeeld en geïmproviseerd."

Hij kijkt uit naar de concert met het JOC, waar hij sinds de oprichting in 1996 bij speelt. “Spelen met het orkest is ongelofelijk fijn. Ze spelen heel goed terwijl er tegelijkertijd een ontzettend ontspannen sfeer is. Ik geniet ook enorm van de solistische kwaliteiten binnen de band. De musici van het JOC zijn echt mijn muzikale vrienden in Nederland. ” 

Tickets voor Dutch Jazz Heritage: Chet Baker in Spijkenisse 4 januari

Foto Chet door Bob Willoughby - Foto Ruud door Paul Bergen